AB E-TİCARET YÖNETMELİĞİ

AB E-Ticaret Yönetmeliği, birliğe mensup 27 ülke ile olan e- ticarette kuralları yeniden yazıyor.

Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan kurallar 1 Temmuz 2021 tarihi itibariyle yürürlüğe girecek.  Yeni kurallar, ülkeler arası e- ticareti kolaylaştırmayı hedefliyor.

Bu yazıda Komisyon’un yaptığı değişiklikler nelerdir, e- ticaret bu değişikliklerden nasıl etkilenecek, E-Ticaret yönergesi nedir, kimler e- ticaret yapabilir gibi soruların cevaplarını bulabilirsiniz.

Ama öncelikle e- ticaret nedir, nasıl yapılır sorusunun vermek gerekir.

E-TİCARET NEDİR?

Bu sorunun yanıtı aslında oldukça kapsamlı. Ancak en kısa tanımı ile, hem yerli, hem yabancı e- pazaryerleri, hem de markaların kendi internet sitelerinden yapılan alışveriş ve bu alışveriş sonucunda oluşan ticari trafiğe e- ticaret denmektedir. Bu noktada en çok sorulan sorulardan biri de  “Esnaflar e-ticaret yapabilir mi?” sorusudur. Sorunun çok açık ve net cevabı ise “Evet”tir. Esnaflar da dahil olmak üzere isteyen herkes, ister bireysel olarak isterse de e ticaret pazaryeri platformları aracılığı ile e- ticaret yapabilirler.

Dijital ticaret de denen bu yeni alış veriş modeli özellikle son yıllarda trend oldu.  Ticaret Bakanlığı verilerine göre 2020 itibarıyla Türkiye’de e-Ticaret hacmi 226 milyar lira olarak gerçekleşti. 2020 yılında gerçekleşen  e-ticaret tutarının yüzde  91.4’ü yurt içi harcamalardan yüzde 4,2’si diğer ülkelerin Türkiye e-ticaret sitelerinden yaptığı harcamalardan, yüzde  6’sı da  yurt dışı sitelerden yapılan alışverişlerden oluştu.

Alışverişin yeni hali, zamanın iyi değerlendirilmesini sağlarken,  2020 yılında ortaya çıkan pandemi e- ticaretin yıldızını daha da parlattı.

Pandeminin yayılması ve sokağa çıkma kısıtlamaları nedeniyle 3-5 yıla yayılması beklenen e- ticaret hacmi 1 yıl gibi kısa bir sürede limitlerini zorladı.

Öte yandan internet kullanım oranının artışı, alternatif ödeme sistemlerinin gelişimi ve artışı ile bankacılık sistemindeki gelişmeler de e- ticarette yaşanan canlılığın sebepleri arasında yer almaktadır.

ETBİS KAYDI ZORUNLU

Türkiye’de internetten alış veriş yapmak isteyen tüketicileri korumak amacıyla Ticaret Bakanlığı tarafından kısa adı ETBİS olan Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi oluşturulmuştur.  e ticaret yapmak isteyen işletmelerin cevabını en çok merak ettiği soru ise ETBİS zorunlu mu sorusudur.

e- ticaret yapmak isteyen tüm işletmeler ETBİS’e kaydolmak zorundadır. Aksi durumda ETBİS cezası ödenmesi gerekecektir. Peki nedir bu ETBİS cezası? ETBİS’ e kayıt ve bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerin ödemek zorunda kalacağı  5 bin ila 20 bin liraya kadar idari para cezası ETBİS  cezası olarak adlandırılmaktadır.

ETBİS  kaydı  http://eticaret.gov.tr adresi üzerinden gerçekleştirilebilir.

Avrupa Komisyonu da,  AB E-Ticaret Yönetmeliği ile, e- ticaret sitesi üzerinden yapılan alışverişlerin güvenliğinin en üst seviyeye çıkarılması da e- alışverişin klasik alışverişe göre tercih edilirliğini artırmaktadır.

Ayrıca e ticaret pazaryeri platformları tarafından düzenlenen indirim vb. kampanyaları da özellikle 2020- 2023 yıllarında e- ticareti artıran etkenler arasındadır.

e ticaret yasal mevzuat değişikliği de işte tüm bu sebeplerin ardından gelen e- ticaret patlaması nedeniyle gereklilik haline gelmiştir.

AB E TİCARET KANUNU YÖNETMELİĞİ 

e- ticaret nedir sorusuna verdiğimiz bu yanıtlardan sonra sıraAvrupa Komisyonu tarafından hazırlanan AB E-Ticaret Yönetmeliği detaylarına geldi. e ticaret yasal mevzuat değişikliği hem işletmeler, hem de bu işletmelerden alışveriş yapan kullanıcılar düşünülerek gerçekleştirilen bir değişiklik.

Yönetmelik ile AB ülkelerindeki işletmeler tarafından online sunulan tüm ürün ve hizmetlere erişimin daha da kolaylaşması hedefleniyor. Var olan online engeller ortadan kaldırılıyor.

e- ticareti yeniden şekillendiren yönetmelik uygulamaya geçtiğinde Avrupalı tüketicilerin e ticaret sitesi üzerinden daha kolay ve güvenli e- alışveriş yapmasının önünü açıyor.

AB e ticaret kanunu yönetmeliği ile düzenleme getirilen konuları şöyle sıralamak mümkün:

• Ödeme hizmetleri
• Sınır ötesi teslimat hizmetleri
• Coğrafi engellerin kaldırılması
• Online tüketiciyi koruma
• Mal ve hizmetlerin online satışı
• Vergi oranları

AB üyesi 27 ülkede geçerli olacak bu yeni kurallar, Türkiye’den Avrupa’ya e- ihracat yapan firmaları da çok yakından ilgilendiriyor. Özellikle mikro ihracat yapan ticari işletmelerin AB’nin yeni kurallarına azami dikkat etmeleri gerekmektedir.

E TİCARET YÖNERGESİ NEDİR ?

E ticaret yönergesi nedir sorusunu cevaplamak pek çok açıdan önemlidir. CevaP, AB’nin gündeme aldığı ve yürürlüğe koyduğu kuralların ne olduğunu ve hangi aşamalardan geçildiğini göstermektedir.

Avrupa Birliği Parlamentosu ve Konseyi, üye devletlerin elektronik ticarete ilişkin mevzuatları arasında uyumun sağlanması amacıyla 2000 yılında “Elektronik Ticaret Yönergesi” ile bu alanda kapsamlı düzenlemeler ortaya koymuştur. Yönerge ile, bu alanda  şeffaflık, internet servis sağlayıcılar, ticari iletişim, elektronik sözleşmeler ve aracı servis sağlayıcının sınırlı sorumluluğu gibi konularda kurallar getirilmiştir.  e ticaret yönergesi nedir sorusunu böylece cevapladıktan sonra sıra Türkiye’nin bu alanda nerede olduğuna göz atmaya geldi.

E TİCARET KANUNU YÖNETMELİĞİ 2023

AB E-Ticaret Yönetmeliği ile internet satışlarını kolaylaştırıp hızlandırmayı amaçlamıştır. Türkiye da bu dönemde e ticaret hukuku alanında hayli mesafe kaydetmiştir. 1995 yılından bu yana e ticaret için gerekli kanun, yönetmelik ve yönergeler çıkarılmıştır. Böylece bu alanın da düzenli ilerlemesi amaçlanmıştır.

e ticaret hukuku alanında yaklaşık 15 yıl içinde e-ticaretle ilgili 22 farklı kanun, düzenleme, tebliğ ve yönetmelik yürürlüğe girmiştir.

AB Elektronik Ticaret Yönergesi’ne uyum için, Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 2014 yılında devreye girdi.

Bu kanun kısaca “E-Ticaret Kanunu” olarak bilinmektedir. Yeni e ticaret kanunu, ticari iletişimi, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların sorumluluklarını belirlemiştir.

e ticaret kanunu yönetmeliği 2020, elektronik iletişim araçlarıyla yapılan sözleşmeler ile elektronik ticarete ilişkin bilgi verme yükümlülüğünü ve uygulanacak yaptırımlarla ilgili usul ve esasları düzenleme amaçlı hazırlanmıştır. Bu alanda son düzenleme ise 15/02/2019 tarihinde yapıldı. Ticaret Bakanlığı , “Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”i devreye aldı.

AVRUPA BİRLİĞİ’NDEKİ YENİ E-TİCARET KURALLARI NELER GETİRİYOR?

Yeni e ticaret kanunu AB genelinde e- ticarette uyulacak kurallar silsilesi olarak karşımıza çıkıyor. Bu kararlar öncelikle uyruk ve ikamete dayana  online ayrımcılığın sona erdirilmesini hedefliyor.

Kurallar arasında ülkenin kendi web sitelerine yönlendirme zorunluluğu, belirli bir ülkenin banka ya da kredi kartı mecburiyeti ortadan kaldırmayı hedefleyen kurallar da bulunuyor.

Böylece online satış yapanlar, AB sınırlarında tüm müşterilerine eşit davranmış olacak.

Yeni e ticaret kanunu ile gelen değişiklikleri şöyle sıralamak mümkün:

• E-ticaret yapanlar, teslimat fiyatlarını tüketicilerin kolaylıkla karşılaştırma yapabilmesi için net bir şekilde açıklayacak. Böylece tüketiciler daha rahat seçim yapabilecek.
• Üye devletlerden herhangi birinde faaliyet gösteren online sitede dolandırıcılık yapıldığı anlaşılırsa siteye erişim engellenecek. Ayrıca bu sitenin sosyal medya hesaplarına da erişim olmayacak. Hileli işlemi ve dolandırıcılığı gerçekleştiren satıcıların kimlik tespiti yapılacak. Bunun için banka ve internet servis sağlayıcılarından bilgi alınacaktır.
• e ticaret pazaryeri platformları tüketicilerine hangi satıcıdan ürün aldıkları konusunda net bilgi verecek. Böylece tüketici ürünün asıl satıcısının kim olduğu bilecek.
• e ticaret yasal mevzuatın odaklandığı bir diğer konu ise gönderi masrafları. Ülkeler her yıl paketleri teslim eden kargo şirketlerinden bilgi alarak tarifeleri inceleyecek. Böylece tarifelerin yüksek olduğu yerler değerlendirmeye alınacak.
• Tüketicilerin dijital içerik ve hizmetler konusunda hakları daha net olacak. Bu haklar tüketici ürün ya da hizmete bedel ödemeden geçerli olacak.  Tüketicinin satıcıya kişisel verileri vermesi ile haklar da devreye girecek.

AB E TİCARET YÖNETMELİĞİ İLE VERGİ MUAFİYETİ KALKIYOR

Öte yandan AB, Eylül 2020 itibariyle de ithal ürünlerin vergi oranlarını düzenleyecek.  Düzenleme sonrasında ne olacak? Avrupa ülkelerine ithal edilen ve 22 Euro ve altındaki değere sahip ürünler vergiden muaf olmayacak. Hali hazırda AB ülkeleri kendi aralarındaki satışlarda 22 Euro ve altındaki satışlarda vergi ödemektedirler. AB dışındaki bir ülkeden aynı bedelde yapılan satışlarda ise vergi söz konusu değildir.

Haksız rekabete neden olan bu durum yeni düzenleme ile ortadan kaldırılmaktadır.

AB E TİCARET YÖNETMELİĞİ İLE DEVREYE GİREN YENİ VERGİ  KURALLARI

AB E-Ticaret Yönetmeliği ile özellikle vergi konusunda önemli değişiklikler getiriyor. Öyle ki 1 Temmuz 2021 tarihi itibariyle AB ülkelerinin ithal ettiği hiçbir ürün için vergi muafiyeti söz konusu olmayacak. Bu tarihten itibaren ürün tutarına bakılmaksızın, teslimat adresindeki ülkede geçerli olan vergi oranı uygulanacaktır. Bu uygulamanın AB ülkelerinde ithal edilen ürünlerde 22 Euro’dan az değerdeki ürünlerde herhangi bir vergi ödemesi yapılmıyor. 22- 150 Euro  arasındaki ürünlerin ithalatında vergi ödemesi söz konusu oluyor. Türkiye’de ise uzun zamandır değeri ne olursa olsun ithal edilen ürünlerde gümrük vergisi ödenmektedir. AB e ticaret yönetmeliği  Türkiye’nin vergi  uygulamasının aynısını 2021’de gündeme almıştır.

1 Temmuz 2021 tarihinde yürürlüğe girecek AB e ticaret yönetmeliği ile, Avrupa ülkelerine satış yapan işletmeler 150 Euro’dan düşük değerdeki ürünlere KDV ve gümrükleme ücreti ödeyecek. 150 Euro’dan yüksek değerdeki ürünlerde ise ayrıca gümrük vergisi de söz konusu olacak.

IOSS NEDİR?

AB E-Ticaret Yönetmeliği hakkında bilgi sahibi olmak için IOSS nedir sorusunu yanıtlamak gerekir. “The Import One-Stop Shop” un kısaltması olan IOSS ‘nin Türkçe karşılığı “Tek Noktadan İthalat Merkezi”dir.

IOSS, Avrupa Birliği’nde uygulanacak yeni KDV sistemine sorunsuz geçiş sağlamak için uygulamaya alınan bir sistemdir. Bu sistem, satıcıların ihraç ürünlerinin e-ticaret yükümlülüklerini yerine getirebilecekleri elektronik bir portaldır.

AB ülkelerine satış yapan işletmeler ya da bireysel satıcılar, IOSS’u kullanarak satışlarına ait KDV’yi bildirir. Ardından ödemeyi yapabilirler. AB üye devletleri de, bu ödemeleri ilgili ülkeye direkt olarak aktarılacaktır.

Gelelim kimler IOSS numarası alabilir sorusunu cevabına…

IOSS kullanmak için gereken tek şey bir vergi kimlik numarasına sahip olmak.

Bu numarayı, e- ticaret siteleri, pazaryerleri ve AB’de yer almayan işletmelerin aracı hizmet sağlayıcı kuruluşları alabilir.

Çünkü uluslararası online pazaryerleri, teknik olarak “tedarikçi” olarak kabul edilirler. Bu nedenle satıcıların KDV ödemelerinden de sorumlu kabul edilirler. Aliexpress, Amazon, Wish,  etsy, Zalando, eBay, Joomm vb pazaryerleri tek IOSS numarasıyla birden fazla satıcıyı temsil edebilmektedirler. Bunun için yapmaları gereken tek şey IOSS numarası almaktır.  Global pazaryerleri bu numara ile satış yapılan ülkenin KDV’lerini takip edecek. Her AB ülkesinde KDV oranın farklı olması dikkat edilmesi gereken bir diğer noktadır. Bu yüzden online satıcıların fiyat politikası ülkelere göre farklılık gösterir.

e- ticareti global pazaryerleri aracılığıyla yapan işletmeci ya da satıcılar, o platformun IOSS numarasını kullanabilirler. Ancak satışlarını kendi e- ticaret siteleri üzerinden yapıyorlarsa kendilerine ait bir IOSS numaraları olmalıdır.

IOSS NUMARASI NASIL KULLANILIR?

IOSS numarası kullanmak için bazı şartların oluşması gerekmektedir.

• Öncelikle satışa esas tutar 150 Euro ve altında olmalıdır.
• Satışa konu ürünler özel tüketim vergisine tabi ürünler olmamalıdır.
• Satış mutlaka elektronik ortamda gerçekleşmelidir.
• Satışın AB ülkeleri dışındaki ülkelerden yapılması gerekmektedir.

Örneği Almanya’da bir müşterinin Hollanda’dan e ticaret yoluyla yapacağı alışveriş üzerinden verelim. Tüketici 10 Euro değerinde takı aldıysa ürünün gümrüklemesi Hollanda’da. Satış bedeli 22 Euro’dan az olduğu için herhangi bir vergi ödemesi söz konusu olmayacaktır.

Ancak yönetmeliğin yürürlüğe gireceği 1 Temmuz 2021′ den sonra durum değişecek. Satıcı ülkesinde geçerli olan KDV ve gümrük vergisi ödemek zorunda kalacaktır. Eğer ürünler IOSS kullanılarak gönderildiyse gümrük vergisi söz konusu olmayacak ve sadece KDV ödenecektir.

IOSS kullanıcılarına pek çok avantaj sunmaktadır.

Bu numara satıcılara gümrük işlemlerinde kolaylık sağlamaktadır. Satıcılar tek bir merkezden gümrükleme yapacakları için daha az zaman kaybına uğrayacaklardır.

Bunun yanı sıra satıcılar sahip oldukları IOSS numarası ile daha az işlem yapacaklar. Böylece daha kolay satış ve teslimatlar söz konusu olacaktır. Çünkü IOSS ile KDV beyannamesi, ödemesi ve tahsilatı gibi işlemler tek merkezden olacaktır.

AB e ticaret yönetmeliği ile devreye giren IOSS satıcılara daha hızlı gümrük işlemleri de sağlayacaktır. Çünkü bu satıcıların işlemleri sadece IOSS’ları kontrol edilerek gerçekleştirilecektir. IOSS kaydı olmayanların gümrük işlemleri ise KDV tahsilatından sonra başlayacaktır.

Bu saydıklarımız IOSS numarasının satıcılar açısından  avantajlarıydı. Sistem alıcılar içinde avantajlar sunmaktadır. IOSS ile müşteriler gümrük ücreti ve ek vergi ödemezler. IOSS ile yapılan işlemler alıcılara daha sorunsuz  satın alımlar ve hızlı teslimatlar sunar.